In 2019 boog het Hof van Justitie zich over de (prejudiciële) vraag welke rechtbank bevoegd is in een geschil tussen een consument uit Tsjechië en een effectenmakelaarskantoor in Cyprus. Wie het antwoord op deze juridisch-technische vraag wil kennen kan het uitgebreide arrest van het Hof en de opinie van de Advocaat-Generaal bij Legidex hier in verrijkte vorm lezen.
Voor mij nog interessanter is het feitelijke verhaal bij deze procedure. Kort samengevat: de studente Jana weet blijkbaar wat van wisselkoersen en hoe je daar winst mee kan maken. Daarvoor maakt ze gebruik van een online-platform. Door omstandigheden slaagt dat platform er niet in om een transactie direct uit te voeren, lees '16 seconden later', en Jana ziet daardoor haar 'winst' met 8.241 Eur slinken. Zij stapt naar de rechter in haar thuisland en vordert een vergoeding voor dat verloren bedrag. De hele transactie van Jana duurde 18 minuten, en leverde haar desondanks toch nog 3.762 Eur (bruto) op.
Hoe deed ze dat ? In het arrest wordt dit haarfijn uitgelegd. Lees je deze boeiende les over 'fintech' in de praktijk mee ? En niet vergeten: Jana is een studente.
Op 2 oktober 2014 sloten Jana Petruchová, wonende in Ostrava (Tsjechië), en FIBO Group Holdings Ltd (hierna: „FIBO”), een effectenmakelaarskantoor gevestigd in Limassol (Cyprus), een overeenkomst, genaamd „Terms of Business” (hierna: „raamovereenkomst”). De raamovereenkomst had als doel Petruchová in staat te stellen transacties te verrichten op de FOREX-markt door het plaatsen van orders voor aan- en verkoop van de basisvaluta, die FIBO via haar onlinehandelsplatform diende uit te voeren. Daartoe voorzag de raamovereenkomst in het sluiten van zogenoemde opzichzelfstaande contracts for difference tussen Petruchová en FIBO.
Een contract for difference (hierna „CFD”) is een financieel instrument dat als doel heeft een basisvaluta [in casu Amerikaanse dollar (USD)] te kopen en vervolgens te verkopen, en winst te maken op de wisselkoersverschillen tussen respectievelijk de aankoopprijs en de verkoopprijs van de basisvaluta, in relatie tot de genoteerde valuta [in casu Japanse yen (JPY)]. Hoewel het mogelijk is om met eigen middelen op de FOREX-markt te handelen, maakte Petruchová gebruik van de mogelijkheid te handelen in zogenoemde „lots”, waarbij 1 lot 100000 USD waard is, en van het „hefboomeffect”. Hierdoor kon zij handelen met meer financiële middelen dan die waarover ze beschikte. ( 7 ) Bij het aankopen van de basisvaluta (USD) voor de genoteerde valuta (JPY) tegen de op dat moment geldende aankoopkoers, dat is bij het „openen van de positie”, kreeg Petruchová een lening van FIBO voor het bedrag dat nodig was voor de aankoop. Bij het „sluiten van de positie”, dit is bij het verrichten van de omgekeerde transactie door het aangekochte bedrag van de basisvaluta (USD) te verkopen voor de genoteerde valuta (JPY) tegen de op dat moment geldende verkoopkoers, betaalde Petruchová de lening terug aan FIBO.
Clausule 30 van de raamovereenkomst bepaalde dat, mocht tussen partijen een geschil ontstaan, de Cyprische rechter internationale rechtsbevoegdheid had.
Op 3 oktober 2014 sloot Petruchová een CFD met FIBO (hierna: „betrokken CFD”). Zij plaatste om 15:30:00 uur een order voor het aankopen van 35 lots tegen een wisselkoers van 109,0000 USD/JPY. Het handelssysteem informeerde haar onmiddellijk dat de actuele wisselkoers 109,0500 USD/JPY was. Zij aanvaardde dit en bevestigde de aankooporder.
In FIBO’s handelssysteem ontstonden echter lange rijen met orders als gevolg van een snelle stijging in de koers van de USD ten opzichte van genoteerde valuta’s, nadat informatie was vrijgegeven over een positieve trend in de werkgelegenheidsindicatoren voor de niet-agrarische sector in de Verenigde Staten van Amerika. Dientengevolge werd het gevraagde bedrag van 3500000 USD niet om 15:30:00 uur maar om 15:30:16 uur gekocht, toen de wisselkoers 109,4000 USD/JPY bedroeg, dus tegen een aankoopprijs van 382900000 JPY.
Om 15:48:11 uur op dezelfde dag sloot Petruchová de positie door het plaatsen van een order bij FIBO om het aangekochte bedrag van 3500000 USD te verkopen. Met een verkoopkoers van 109,5600 USD/JPY bedroeg de verkoopprijs 383460000 JPY. Petruchová betaalde de haar door FIBO toegekende lening van 382900000 JPY terug. Derhalve realiseerde zij met deze transactie een brutowinst van 560000 JPY, gewaardeerd tegen 4081,33 USD.
Indien de order van Petruchová om de basisvaluta aan te kopen tijdig en niet met een vertraging van 16 seconden was uitgevoerd, had zij een winst van 1785000 JPY gemaakt, gewaardeerd tegen 13009,23 USD en zou haar winst dus driemaal zo hoog zijn geweest.
Daarom stelde Petruchová op 12 oktober 2015 een vordering in bij de Krajský soud v Ostravě (rechter in eerste aanleg Ostrava, Tsjechië) wegens ongerechtvaardigde verrijking van FIBO.
